Podstawowa receptura szamponów składa się z kilku- kilkunastu składników, które można podzielić na trzy podstawowe grupy:
1. Główna- składniki myjące,
2. Pomocnicza- składniki modyfikujące,
3. Dodatkowe- np konserwanty, barwniki
Najważniejszą grupę składników w szamponach stanowią detergenty, czyli środki myjące. Ich głównym zadaniem jest usunięcie brudu i pozostałych kosmetyków z włosów i skóry głowy bez ich nadmiernego odtłuszczenia. Składniki te powinny charakteryzować się wysoką zdolnością myjącą i jednocześnie niskim potencjałem drażniącym.
Jednymi z podstawowych składników myjących stosowanych w szamponach (ale nie tylko) są sole siarczanów alkoholi tłuszczowych i ich oksyetylenowane pochodne. Alkilosiarczany są skutecznymi środkami myjącymi i zostały jako pierwsze zastosowane w szamponach. Spośród nich najpopularniejszy jest laurylosiarczan sodu (SLS). Stosowany był w praktycznie każdym szamponie jednak ze względu na duże działanie drażniące jego stosowanie zostało ograniczone. Zastąpiono go łagodniejszymi pochodnymi, które wykazują lepsze działanie myjące i mniejsze działanie drażniące. Łagodniejszym surowcem są siarczany oksyetylenowanych alkoholi tłuszczowych (SLES).
SLS należy do detergentów o silnym działaniu odtłuszczającym, co jednej strony jest pozytywnym działaniem, zwłaszcza w przypadku nadmiernego łojotoku, ale z drugiej strony nadmierne odtłuszczenie, może powodować przesuszenie skóry jak i włosów, zaburzenia wydzielania łoju, braku odpowiedniej bariery lipidowej. Skóra staje się łuszcząca i podrażniona, co może powodować świąd, pieczenie a nawet obrzęki. Najbardziej narażeni na negatywne działanie detergentów są osoby, ze skórą alergiczną i wrażliwą oraz osoby ze zniszczonymi i słabymi włosami.
Pamiętajmy, że efekt drażnienia występuje w przypadku stosowania roztworu czystego SLS (bez obecności innych substancji) w wysokich stężeniach i przy długotrwałym kontakcie ze skórą. Natomiast najczęściej SLS są stosowane przede wszystkim w kosmetykach spłukiwanych, które pozostają na skórze przez krótki czas – żelach pod prysznic, szamponach, kosmetykach do kąpieli, farbach do włosów, preparatach do golenia i pastach do zębów.
Natomiast SLS jest obecnie rzadko używany w kosmetykach, stosowane są inne substancje z tej grupy, np. Sodium Laureth Sulfate, Ammonium Lauryl Sulfate, Sodium Myreth Sulfate, Magnesium Lauryl Sulfate, Sodium Cetearyl Sulfate, TEA Lauryl Sulfate. Do których dodatkowo wprowadza się detergenty, które mają łagodzić potencjał drażniący.
Bardzo ważny jest fakt, że stosowanie SLS i SLES w kosmetykach nigdy nie wzbudziło wątpliwości organizacji nadzorujących bezpieczeństwo kosmetyków.
Pamiętajmy, ze nie każdego uczulają te same substancje, każdy inaczej reaguje na “chemię” z kosmetyków, dlatego też silne detergenty mogą lecz nie muszą działać drażniąco. Nie są to jedyne składniki które mogą podrażniać i wywoływać alergie. Oczywiście używane w nadmiarze będą szkodzić naszej skórze i włosom, przez zaburzenie bariery lipidowej.
Najlepszym rozwiązaniem dla naszych włosów i skóry jest stosowanie różnych szamponów.
Każdy powinien mieć w domu szampon zawierający SLES, żeby co kilka dni oczyścić dokładnie skórę (pamiętajmy, że w nie których przypadkach ten składnik jest wręcz konieczny) oraz szampon łagodny, nie drażniący do codziennego użytku.
