Problem nadmiernego owłosienia na kobiecym ciele to problem prawie każdej z nas. Jednak kiedy zbędne włoski na ciele wróżą poważną chorobę?
Czym jest hirsutyzm?
Hirsutyzm należy brać pod uwagę, jeżeli zbędne włoski pojawiają się w kolorze mocno intensywnym, sztywne, twarde i w miejscach typowo męskich : broda, szyja, baki, klatka piersiowa, podbrzusze, plecy, uda – wtedy problemu nie można dłużej bagatelizować.
Hirsutyzm przybiera różne postacie: od niewielkiego owłosienia klatki piersiowej i meszku na twarzy, poprzez wyraźne owłosienie twarzy, czemu towarzyszy łojotok wraz z trądzikiem, aż do łysienia typowo męskiego. Nadmierne owłosienie bardzo często towarzyszy otyłości, cukrzycy typu II, rozstępom oraz nadciśnieniu tętniczemu.
Hirsutyzm – przyczyny
Choroba dotyka około 10 % kobiet, z mniejszym bądź większym nasileniem. Jej cecha charakterystyczną są włoski ciemne, grube, dosyć szorstkie pojawiające się w wspomnianych obszarach.
Podstawowym winowajcą jest zwykle podwyższony poziom hormonów androgenowych, czyli męskich. Jeżeli chodzi o o typowe „miejsca androgenozależnego owłosienia” to są to: obszar nad górną wargą, podbródek, klatka piersiowa, kark, okolica lędźwiowa, brzuch a także uda i stopy
Dodatkowo mogą współistnieć inne powikłania hormonozależne: nieregularne miesiączkowania, zaburzenia tonu głosu, nadmierny trądzik.
Hirsutyzm a hormony
Zdarza się, że nadmierne owłosienie – hirsutyzm – diagnozuje się u kobiet z regularnymi cyklami miesięcznymi oraz z prawidłowymi stężeniami hormonalnymi w surowicy krwi. Jeżeli mamy taką kobietę, zwykle nadmierne owłosienie jest dziedziczone tudzież problem wskazuje na wzmożoną wrażliwość mieszków włosowych chorej na androgeny. W medycynie pojęcie określające to zjawisko to hirsutyzm idiopatyczny.
Kolejny powodem wystąpienia hirsutyzmu jest powikłanie polekowe hormonalne. Tutaj najczęstszymi winowajcami są androgeny, pochodne progesteronu lub steroidy.
Nastolatki cierpią na hirsutyzm przejściowy, związany z burzą hormonalną, polegający na tym, że w organizmie dochodzi do różnych zmian w zakresie osi podwzgórze-przysadka-jajnik. Wynikiem tego jest wzrost poziomu testosteronu, androstendionu oraz estradiolu. Zmiany poziomu tych hormonów powodują z kolei ewentualnie wystąpienie rzadkich bezowulacyjnych cykli miesiaczkowych a także objawów hiperandrogenizmu – hirsutyzm + łysienie typowo męskie + trądzik + obniżenie tonu głosu + otyłość + zmiany w obrębie narządów płciowych. Przyjmuje się, że okresem stabilizacji są 2 lata od wystąpienia objawów, po czym cykle się regulują i całość wraca do normy. Niestety u części młodych dziewcząt hirsutyzm narasta, powiększają się jajniki i rozwija się zespół PCO – policystycznych jajników.
Nadmierne owłosienie podczas ciąży
Innym etapem w życiu kobiety, kiedy to towarzyszy jej nadmierny przyrost owłosienia, jest czas ciąży. W wyniku zaburzonej gospodarki hormonalnej włoski zaczynają pojawiać się w miejscach, gdzie nie powinno ich być. Po porodzie i zakończeniu karmienia piersią organizm kobiecy wraca do równowagi i problemy znikają.
Czasami hirsutyzm rozwija się w wyniku chorób towarzyszących, ogólnoustrojowych. Termin medyczny na takie zjawisko to hirsutyzm wtórny. Hirsutyzm wtórny może być następstwem takich chorób jak: choroby nadnerczy, choroby jajników, rak, choroby przysadki, podwzgórza, niedoczynności tarczycy lub zespołu nadnerczowo – płciowego.
Leczenie hirsutyzmu
W diagnostyce zawsze zaczynamy od dokładnego wywiadu (zwłaszcza rodzinny i dotyczącego miesiączkowania). Następnie pomocne jest stwierdzenie męskiego typu owłosienia oraz określenie czynnika wywołującego ten proces. Jednakże pamiętajmy, że podstawowe znaczenie ma jednak odróżnienie hirsutyzmu związanego z androgenami od hipertrychozy (nadmiernego porostu włosów na całej skórze lub ograniczonego do pewnych jej okolic). Można to zrobić tylko po potwierdzeniu przez lekarza endokrynologa i wykonaniu odpowiednich badań. W procesie diagnostyki wykorzystuje się badanie poziomów stężenia hormonów w surowicy krwi.
Hirsutyzm leczy się poprzez wyrównywanie poziomów hormonalnych za pomocą leków antyandrogenowych. Trzeba być cierpliwym – efekty na włosach widać po około pół roku.
Jeżeli nadmierna ilość włosów jest warunkowana genetycznie, przyjmowanie leków jest bezcelowe. Jedyną droga pomocy takiej kobiecie stanowią zabiegi kosmetologiczne – depilacje, polegające na trwałym usuwaniu owłosienia na wybranych partiach ciała. Służą ku temu przeróżne metody laserowe, zabiegi elektrolizy, czasami wystarczy tylko odbarwienie włosków wodą utlenioną. Pozostałe formy depilacji, tj. golenie, depilacja chemiczna są tylko pomocą krótkotrwałą, doraźną.
